(HPĐT) - Bảo vệ Tổ quốc là nghĩa vụ thiêng liêng và quyền cao quý của công dân. 3 năm (2022-2024), công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ (tuyển quân) theo Luật Nghĩa vụ quân sự (NVQS) trên địa bàn Hải Phòng luôn hoàn thành 100% chỉ tiêu, tỷ lệ bù đổi giảm dần qua các năm; các đơn vị, địa phương hiệp đồng giao nhận quân đúng thủ tục, nguyên tắc, bảo đảm tuyệt đối an toàn. Tuy nhiên, để nâng cao hơn nữa hiệu quả, chất lượng tuyển quân một cách bền vững, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, vẫn cần thực hiện một số giải pháp, trong đó có việc siết chặt công tác quản lý nguồn tuyển quân.
Thanh niên Hải Phòng phấn khởi lên đường thực hiện nghĩa vụ thiêng liêng bảo vệ Tổ quốc. Ảnh: HOÀNG PHẠM
Kỳ 1: Vượt khó để hoàn thành nhiệm vụ
Thực tế công tác tuyển quân cho thấy, tại một số địa phương, mặc dù số công dân trong độ tuổi nhập ngũ cao, nhưng tỷ lệ hoãn, miễn NVQS cũng cao, có nơi có lúc lên đến hơn 80%, dẫn đến hụt nguồn công dân sẵn sàng nhập ngũ, nhất là ở khu vực nội thành. Tình trạng này ảnh hưởng đến chất lượng tuyển quân; đồng thời gây một số dư luận không hay về công tác tổ chức thực hiện, phương pháp tuyển chọn, thậm chí làm nảy sinh hoài nghi về chuyện tiêu cực tại cơ sở.
Tỷ lệ hoãn, miễn nghĩa vụ quân sự cao
Tìm hiểu chi tiết công tác tuyển quân tại một số địa phương trên địa bàn thành phố, mới thấy nhiều khó khăn hơn hẳn so với nhìn bề ngoài. Như quận Ngô Quyền, năm 2022, toàn quận có hơn 4.800 thanh niên trong độ tuổi nhập ngũ, nhưng số thanh niên đủ điều kiện khám sơ tuyển chỉ chiếm 8,3% so với tổng nguồn. Nguyên nhân do tình trạng công dân thuộc diện miễn, tạm hoãn NVQS nhiều, lên tới hơn 3.700 thanh niên; số nguồn tiếp tục giảm gần 700 thanh niên do di chuyển quân dự bị, đào tạo sĩ quan dự bị… Trong số công dân thuộc diện miễn, tạm hoãn NVQS, thanh niên trúng tuyển vào các trường đại học, cao đẳng và dạy nghề chiếm tỷ lệ hơn 86% so với tổng số công dân đăng ký tuổi 17. Nhiều thanh niên đã tốt nghiệp đại học, cao đẳng lại không chuyển NVQS về địa phương, dẫn tới tình trạng hụt nguồn. Bên cạnh đó, số thanh niên đi làm ăn xa, vắng mặt ở địa phương nhiều; tỷ lệ mắc các bệnh khúc xạ, bệnh lý nội khoa (tim mạch, huyết áp, hô hấp) tăng… làm nguồn tuyển quân của quận này “khó chồng thêm khó”.
Tại các quận, huyện khác trên địa bàn thành phố, công tác tuyển chọn, gọi công dân nhập ngũ cũng ngày càng khó khăn về nguồn, do cả khách quan và chủ quan. Diện công dân tạm hoãn thực hiện NVQS trong độ tuổi từ 18 đến 22 hiện rất lớn, bởi hầu hết số này đang đi học đại học, cao đẳng. Tại nhiều địa phương, nhất là khu vực nông thôn, phần lớn thanh niên trong độ tuổi gọi nhập ngũ đi làm xa nhà, dài ngày; một số học nghề và được tạo điều kiện đi xuất khẩu lao động có thời hạn ở nước ngoài.
Tình hình trên gây không ít khó khăn trong công tác đăng ký, quản lý nguồn công dân sẵn sàng nhập ngũ. Nhiều công dân thuộc diện nhập ngũ có mặt tại địa phương nhưng có việc làm, thu nhập ổn định nên không muốn nhập ngũ. Thực tế này đã dẫn đến số công dân tìm cách né tránh thực hiện NVQS có dấu hiệu ngày càng gia tăng, nhất là trong những năm gần đây.
Đoàn liên ngành thành phố kiểm tra công tác khám tuyển nghĩa vụ quân sự năm 2025 tại huyện Tiên Lãng. Ảnh: HOÀNG KIÊN
|
Mặc dù gặp nhiều khó khăn, trong 3 năm (2022-2024), Hội đồng NVQS các cấp triển khai thực hiện công tác tuyển quân trên địa bàn thành phố bảo đảm chặt chẽ, dân chủ, công khai, đúng luật, hoàn thành 100% chỉ tiêu giao quân với chất lượng ngày càng nâng cao. Cụ thể: Năm 2022, Hải Phòng giao các đơn vị quân đội 2.500 thanh niên nhập ngũ, trong đó sức khỏe loại 1, loại 2 đạt gần 80%; trình độ văn hóa từ THPT trở lên đạt hơn 90%, số có trình độ cao đẳng, đại học đạt 12%. Năm 2023, thành phố tiếp tục có 2.500 thanh niên nhập ngũ; trong đó sức khỏe loại 1, loại 2 đạt gần 80%; có gần 350 công dân tốt nghiệp cao đẳng, đại học, 1 công dân có trình độ thạc sĩ, 23 công dân là đảng viên. Năm 2024, Hải Phòng giao 2.550 thanh niên nhập ngũ; trong đó sức khỏe loại 1, loại 2 đạt gần 80%; trình độ văn hóa từ THPT trở lên đạt hơn 90%, trình độ cao đẳng, đại học đạt hơn 12%; 100% là đoàn viên, có 61 công dân được kết nạp Đảng trước khi nhập ngũ, góp phần xây dựng tổ chức Đảng, Đoàn vững mạnh trong quân đội. Đáng chú ý, có 50 công dân phẫu thuật chữa cận thị để được nhập ngũ; 2 gia đình có 2 con là anh em song sinh cùng nhập ngũ.
|
Khi nhận thức kém, tư tưởng chưa thông
Theo Chủ tịch UBND huyện Kiến Thụy Lưu Văn Thụy, mùa tuyển quân năm 2024, huyện có 1.084/1.089 trường hợp đăng ký NVQS lần đầu, 5 trường hợp chưa đăng ký đều có lý do chính đáng. Có được kết quả này do huyện chỉ đạo sát sao, giao cán bộ cơ sở bằng mọi cách giao trực tiếp lệnh điều khám NVQS đến công dân. Qua đó, các trường hợp không chấp hành lệnh điều khám NVQS đều bị xử phạt.
Trước đó, cuối năm 2023, UBND huyện Kiến Thụy ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 8 trường hợp trên địa bàn xã Thanh Sơn do không chấp hành lệnh gọi khám sức khỏe NVQS. Các trường hợp này sinh năm từ 1998 đến 2011, đều trú tại xã Thanh Sơn (huyện Kiến Thụy). Theo đó, số thanh niên này không có mặt đúng thời gian, địa điểm kiểm tra, khám sức khỏe ghi trong lệnh gọi khám sức khỏe NVQS mà không có lý do chính đáng. Căn cứ quy định pháp luật, UBND huyện quyết định xử phạt hành chính 8 trường hợp với tổng số tiền 88 triệu đồng (mỗi trường hợp 11 triệu đồng) và yêu cầu buộc thực hiện khám sức khỏe theo kế hoạch của Hội đồng NVQS huyện. Hồi tháng 11-2023, UBND huyện cũng quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với 4 trường hợp vì lý do tương tự...
Còn ở huyện An Lão, trong mùa tuyển quân 2 năm 2023-2024, UBND huyện ra quyết định xử phạt 4 trường hợp (năm 2023 xử phạt 1 trường hợp, năm 2024 xử phạt 3 trường hợp), mỗi trường hợp 14 triệu đồng… Đây chỉ là một số vụ việc được các địa phương xử lý nghiêm minh, kịp thời và được dư luận đánh giá cao. Đó cũng là hồi chuông cảnh tỉnh cho những công dân cố tình trốn tránh nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc.
Cũng như nhiều địa phương trên cả nước, trường hợp người trốn tránh thực hiện NVQS trên địa bàn thành phố không hiếm gặp. Qua tìm hiểu được biết, có công dân dùng nhiều “chiêu trò” làm sai lệch tình trạng sức khỏe của mình khi khám tuyển, như sử dụng thuốc làm tăng huyết áp, tăng nhịp tim, hoặc khi kiểm tra thị lực thì vờ như không nhìn rõ, cố tình đọc sai bảng chữ cái. Cá biệt, có thanh niên còn dùng nước đường pha lẫn nước tiểu để giả bệnh tiểu đường (xếp hạng sức khỏe loại 5), sử dụng các hình xăm trên cơ thể để không đủ điều kiện sức khỏe tham gia NVQS… Ngoài ra, để kết quả khám sức khỏe không đạt, có thanh niên đã tự hủy hoại sức khỏe bằng cách nhịn ăn, thức trắng nhiều ngày đêm chơi game khiến thị lực bị giảm, huyết áp tăng, cơ thể sút cân… Có trường hợp đi khỏi nơi cư trú trong khoảng thời gian gọi khám tuyển NVQS nhằm “lách luật”.
Là địa phương có kết quả công tác tuyển quân tốt nhất thành phố, song huyện Thủy Nguyên cũng không nằm ngoài những khó khăn này. Nhớ lại mùa tuyển quân năm 2022, bác sĩ Bùi Văn Hường, Bệnh viện đa khoa Thủy Nguyên, thành viên Hội đồng khám tuyển NVQS huyện thông tin: Tỷ lệ loại do các bệnh về mắt, huyết áp… ngày càng tăng, nhất là ở khu vực thị trấn và các xã đô thị hóa nhanh, chiếm tỷ lệ 43% tổng số thanh niên điều khám. Còn ở một số quận trung tâm, tỷ lệ công dân mắc các "bệnh" để được miễn NVQS cũng không nhỏ.
Kỳ 2: Làm rõ vướng mắc, từng bước khắc phục
Lam Anh
Theo Báo Hải Phòng