Trung đoàn bộ binh 50 là một trong những đơn vị chủ lực của Bộ CHQS Thành phố Hải Phòng, Quân khu 3, đảm nhiệm phòng thủ trên một hướng chủ yếu có ý nghĩa chiến lược trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Gần 70 năm qua, Trung đoàn vẫn giữ nguyên phiên hiệu. Mảnh đất Đồ Sơn, Hải Phòng, nơi đứng chân chủ yếu của Trung đoàn đã chứng kiến bao sự kiện lịch sử, dù hoạt động trên vùng đồng bằng Tả Ngạn sông Hồng hay vùng Đông Bắc của Tổ quốc thân yêu, cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn luôn biết tạo sức mạnh tiềm tàng, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.
Cách đây gần 70 năm, trong lúc cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của quân và dân ta - về cơ bản - đã kết thúc thắng lợi, được đánh dấu bằng chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”, nhưng quân đội Pháp vẫn còn chiếm giữ, khống chế ở một số nơi, vẫn còn gây tội ác với nhân dân. Thực hiện quyết định của cấp trên, ngày 01/7/1954, tại huyện Hưng Nhân (nay là huyện Hưng Hà) - tỉnh Thái Bình, Trung đoàn 50 được thành lập.
Trung đoàn 50 những ngày đầu thành lập
Sau ngày thành lập chưa đầy 01 tháng, đơn vị vừa củng cố vừa xây dựng lực lượng và trực tiếp chiến đấu 25 trận, diệt và bắt sống hơn 3 nghìn tên địch, tiêu diệt 1 xe tăng, 24 xe quân sự, thu và phá huỷ nhiều vũ khí, phương tiện chiến tranh của địch, với những trận đánh nổi tiếng như trận Cầu Ngàng (Kim Động), Bô Thời (Khoái Châu), Đỗ Xá (Ân Thi) - thuộc tỉnh Hưng Yên đã gây cho quân Pháp và bọn phản động, tay sai nhiều tổn thất nặng nề, góp phần buộc địch phải thực hiện hiệp định Giơ-ne-vơ về lập lại hoà bình ở Đông Dương.
Trung đoàn 50 trong kháng chiến chống thực dân Pháp
Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Trung đoàn tập trung vào nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu và lao động sản xuất. Năm 1957, sau khi triển khai lực lượng và thế trận phòng thủ trên địa bàn trọng yếu của thành phố Hải Phòng, Trung đoàn được Bộ Quốc phòng, Quân khu Tả Ngạn giao nhiệm vụ thí điểm xây dựng công trình quốc phòng, đây là nhiệm vụ mới, không ít khó khăn, phức tạp với yêu cầu cao về kỹ thuật và chất lượng; Trung đoàn đã phát động phong trào “Lao động giỏi - Huấn luyện giỏi”, phát huy cao độ tính tích cực, năng động, sáng tạo của cán bộ, chiến sỹ, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Trung đoàn 50 trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước
Không những huấn luyện giỏi, rèn luyện giỏi, lao động giỏi, Trung đoàn còn là đơn vị có thành tích xuất sắc trong chiến đấu. Trong cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân, hải quân của đế quốc Mỹ ra miền Bắc, Trung đoàn đã phát động phong trào “Giết giặc lập công”, cán bộ, chiến sỹ đơn vị đã chiến đấu hàng trăm trận, bắn rơi 16 máy bay các loại, bắn cháy, bắn chìm 4 tàu chiến địch; có nhiều trận đánh điển hình, tiêu biểu như: Đại đội 21 pháo cao xạ 40 ly bắn rơi 6 máy bay, Tiểu đoàn 7, 8 dùng súng Đại liên bắn rơi 1 máy bay A4 và 1 máy bay AD6, Tiểu đội 10 - thuộc Đại đội 5 dùng thuyền ra phục kích đón lõng trên cửa sông Văn Úc bắn rơi một chiếc F-4H tạo thời cơ cho các đơn vị bạn bắn cháy thêm 6 máy bay địch, Đại đội 16 mưu trí sáng tạo dùng pháo mặt đất 85 ly kéo ra ngoài trận địa hạ tầm bắn rơi 1 máy bay lên thẳng của địch đến cứu giặc lái tại vùng biển Đồ Sơn, đây là sự kiện chưa từng có trong lịch sử tác chiến của quân đội ta, như lời đồng chí Đại tướng Văn Tiến Dũng - nguyên Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam - đánh giá: “Mở ra cách đánh mới của pháo binh Việt Nam”. Trong 7 tháng (từ tháng 5 đến tháng 11/1972), lực lượng Công binh của Trung đoàn đã phối hợp chặt chẽ với các lực lượng và nhân dân địa phương rà phá, tháo gỡ 461 quả bom, thuỷ lôi và hàng ngàn quả mìn các loại địch phong toả luồng lạch vào Cảng và vùng biển Hải Phòng.
Lực lượng pháo binh của Trung đoàn lập nhiều chiến công xuất sắc
Từ năm 1963 đến 1975, Trung đoàn đã huấn luyện, bổ sung gần 12.000 cán bộ, chiến sỹ và một số đơn vị vào chiến đấu tại chiến trường miền Nam. Lực lượng bổ sung cho các chiến trường đã chiến đấu anh dũng, lập nhiều chiến công xuất sắc, Đại đội 53 và Đại đội 54 Pháo binh được tuyên dương danh hiệu “Anh hùng LLVT nhân dân”, 176 cá nhân được tặng danh hiệu “Dũng sỹ diệt Mỹ”, “Dũng sỹ diệt xe cơ giới” và “Dũng sỹ diệt máy bay”...
Trung đoàn 50 huấn luyện, bổ sung gần 12.000 cán bộ, chiến sỹ
và một số đơn vị vào chiến đấu tại chiến trường miền Nam
Qua 2 cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ và trong chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, Trung đoàn có trên 500 lượt tập thể và cá nhân được tặng thưởng huân, huy chương các loại. Năm 1999, Trung đoàn được tặng Huân chương Chiến công hạng Nhất, năm 2001, vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng danh hiệu cao quý "Đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân” vì có thành tích đặc biệt xuất sắc trong trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Trung đoàn 50 vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng danh hiệu cao quý
"Đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân”
Tự hào với truyền thống và những chiến công vẻ vang mà lớp lớp thế hệ cán bộ, chiến sĩ đã đạt được, trong những năm qua, cán bộ, chiến sỹ Trung đoàn với ý chí vượt qua khó khăn, quyết tâm hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, trong đó có nhiều nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc được Quân khu, Bộ CHQS thành phố và chính quyền địa phương biểu dương, khen thưởng. Quyết tâm lập những thành tích cao nhất hướng tới chào mừng kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Trung đoàn (01/7/1954 - 01/7/2024), góp phần xây dựng Đảng bộ trong sạch vững mạnh, Trung đoàn vững mạnh toàn diện, “mẫu mực, tiêu biểu”, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng với truyền thống đơn vị 2 lần anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân./.
Đào Duy